Τρίτη 9 Νοεμβρίου 2010

ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ

Υπαρξισμός
Κάθε αλήθεια και κάθε πράξη προϋποθέτουν ένα (κοινωνικό) περιβάλλον και μια ανθρώπινη υποκειμενικότητα.
Ουσία - Ύπαρξη
Η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Ξεκινάμε πρώτα από την υποκειμενικότητα. Ο άνθρωπος πρώτα υπάρχει, απαντάται με τον εαυτό του, ξεπετάγεται μέσα στον κόσμο και ύστερα προσδιορίζεται.
Ελευθερία
Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος. Καταδικασμένος γιατί δεν δημιούργησε, δεν έπλασε μόνος του τον εαυτό του και ωστόσο ταυτόχρονα ελεύθερος, γιατί από την στιγμή που πετάχτηκε στον κόσμο, είναι υπεύθυνος για ότι κάνει.
Ευθύνη
Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για ότι είναι, υπεύθυνος για την συγκεκριμένη περιορισμένη ατομικότητά του, αλλά είναι υπεύθυνος και για όλους τους ανθρώπους. Η ατομική πράξη δεσμεύει όλη την ανθρωπότητα.
Υποκειμενισμός
Από την μιά μεριά εκλογή του ατομικού υποκειμένου από τον εαυτό και από την άλλη αδυναμία για τον άνθρωπο να ξεπεράσει την ανθρώπινη υποκειμενικότητα.
Απελπισία
Η εγκατάλειψη του ανθρώπου στον εαυτό του έχει σαν συνέπεια ότι διαλέγουμε μόνοι μας αυτό που είμαστε. Η εγκατάλειψη αυτή συμβαδίζει με το άγχος.
Θεός
Πουθενά δεν είναι γραμμένο πως το καλό υπάρχει, πως πρέπει κανείς να είναι τίμιος, να μη λέει ψέματα. Δεν υπάρχει τίποτα προκαθορισμένο. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος. Ο άνθρωπος είναι ελευθερία. Είμαστε μόνοι, ασυγχώρητα μόνοι.
Πάθος
Ένα ωραίο πάθος δεν είναι ένας καταστρεπτικός χείμαρρος που οδηγεί μοιραία τον άνθρωπο σε ορισμένες πράξεις και που κατά συνέπεια αποτελεί μια δικαιολογία. Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για το πάθος του.
Ηθική
Καμμιά ηθική δεν μπορεί να υποδείξει τι πρέπει να γίνει. Καν να υπάρχει, εμείς διαλέγουμε το νόημα που θα της δώσουμε.
Κακή πίστη
Ο άνθρωπος είναι αυτό που κάνει. Μόνο η πραγματικότητα μετράει. Τα όνειρα, οι προσδοκίες, οι ευσεβείς πόθοι, οι ελπίδες, δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να καθιστούν τελικά τον άνθρωπο ένα χαμένο απογοητευμένο όνειρο γεμάτο ελπίδες ανεκπλήρωτες, προσμονές ανώφελες. Τον καθορίζουν δηλαδή αρνητικά και όχι θετικά. Κάθε άνθρωπος που εφευρίσκει ένα από πριν καθορισμένο άλλοθι, είναι άνθρωπος κακής πίστης.
Η ύπαρξη του άλλου
"Σκέφτομαι, άρα υπάρχω". Στο σκέφτομαι δεν ανακαλύπτουμε μόνο τον εαυτό μας, αλλά και τους άλλους. Ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας απέναντι στους άλλους και οι άλλοι είναι το ίδιο σίγουροι για μας, όσο κι εμείς οι ίδιοι. Καταλαβαίνω πως δεν μπορώ να είμαι τίποτα (π.χ. έξυπνος, κακός, ζηλιάρης), παρά μόνο αν οι άλλοι με αναγνωρίσουν σαν έξυπνο, κακό, ζηλιάρη. Μέσα στον κόσμο ο άνθρωπος αποφασίζει τι είναι ο ίδιος και τι είναι οι άλλοι.
Εκλογή
Η εκλογή είναι δυνατή προς μία κατεύθυνση, αυτό όμως που δεν είναι δυνατό είναι να μη διαλέξει κανείς. Μπορώ πάντα να διαλέγω, αλλά πρέπει να ξέρω πως ακόμη κι αν δεν διαλέξω, πάλι διαλέγω.
Ζωή
Προτού να ζήσουμε η ζωή δεν είναι τίποτα. Σε εμάς εναπόκειται να της δώσουμε ένα νόημα και η αξία δεν είναι άλλο παρά αυτό το νόημα που διαλέγουμε να της δώσουμε.

Ο Ζαν Πωλ Σαρτρ (1905-1980) υπήρξε πεζογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κυρίως φιλόσοφος. Ήταν ο κυριότερος εκπρόσωπος του υπαρξισμού. Πίστευε ότι οι διανοούμενοι αποτελούν σημαντικό κύτταρο της κοινωνίας και πρέπει να παίζουν ενεργό ρόλο σε αυτήν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: